Psychologia siatkówki: sport, odporność mentalna i dynamika zespołu

Jak psychologia wpływa na postawę zawodowego siatkarza? Czy stosowanie jej jest niezbędne?

Świat sportu już niejednokrotnie był świadkiem zawodników, którzy byli niesamowicie wyszkoleni, prezentowali niewiarygodne przygotowanie fizyczne, dbali o siebie, byli pracowici, ale brakowało im odpowiedniego nastawienia psychicznego. Wielu twierdziło, że właśnie z tego powodu Andrzej Gołota nigdy nie został mistrzem świata w boksie zawodowym, ponieważ był słaby mentalnie. Jeśli chce się osiągać sukcesy w sporcie na najwyższym poziomie, to psychika musi być wytrenowana na tym samym poziomie co ciało. W tak popularnej dyscyplinie jak siatkówka jest to niezwykle istotne. 

Trening mentalny w sporcie

W dzisiejszym sporcie zawodnicy mają powszechny dostęp do psychologów. Często zdarza się również tak, że ten specjalista jest wdrożony na stałe do zespołu, który pracuje z daną drużyną, czy indywidualnym sportowcem. Rywalizacja światowa jest już na tak wysokim poziomie, że każdy niuans jest bardzo ważny. Tak samo, jak istotny jest trening mentalny w zawodowym sporcie. Dzięki niemu zawodnik może nauczyć się, jak kontrolować stres, a tym samym radzić sobie z presją. Poza tym poprawia on umiejętności związane z koncentracją i pozwala skupić się na celu. Co równie istotne, można zbudować pewność siebie, która zaprocentuje również podczas radzenia sobie w przypadku niepowodzeń. Wielokrotni mistrzowie potrafią utrzymać swoją motywację do zdobywania kolejnych tytułów, a nie zadowoleniu się tym, co udało się osiągnąć. W sportach zespołowych takich jak siatkówka niezbędne jest rozwinięcie umiejętności interpersonalnych, które są wymagane podczas budowania pozytywnych relacji w drużynie.

Na sukces składa się wiele rzeczy

Na sportowy sukces składa się wiele czynników. Na początek powinien być odpowiedni talent i predyspozycje (np. wysoki wzrost wśród siatkarzy). Nawet największy talent, który nie jest poparty ciężką regularną pracą nie da zadawalających efektów. Nie można też trenować za karę. Trzeba to lubić, a najlepiej byłoby, żeby ten sport to była prawdziwa pasja dla osoby, która ją trenuje. Czasy sportowców – imprezowiczów już raczej minęły. Obecnie zawodnicy bardzo dobrze się odżywiają i zdrowy styl życia to oczywista sprawa. Do tego dochodzi wspomniany już wcześniej trening mentalny, a także ważne jest wsparcie ze strony najbliższych osób. Pozytywna atmosfera może być bardzo użyteczna. Z innych rzeczy na pewno warto mieć do dyspozycji odpowiednie warunki do rozwoju na przykład  odpowiednie hale, sprzęty, urządzenia do ćwiczeń i analizy zdrowotnej. Dzięki temu dokładnie wiadomo, w którą stronę powinien być zaplanowany trening.

Wizualizacja sukcesu

Aspekt psychologiczny jest bardzo ważny w końcowym sukcesie. Wie o tym każdy trener. Wizualizacja sukcesu wzmacnia pewność siebie sportowa, który wyobrażając sobie zdobyty tytuł mistrza świata buduje wiarę w jego osiągnięcie. Ta technika pomaga również zaprogramować mózg sportowca, w taki sposób, żeby łatwiej było zrealizować postawiony przed zawodnikiem cel. Dzięki temu, że siatkarz wyobraża sobie jakąś trudną sytuację boiskową, to jeśli się w niej znajdzie, to łatwiej będzie mu ją przezwyciężyć. Sportowiec, który regularnie wyobraża sobie swoje cele, jest bardziej zdeterminowany do ich osiągnięcia. Taki zawodnik potrafi wówczas skutecznie zarządzać swoimi emocjami i dokładnie wie, jak radzić sobie ze stresem. To pokazuje, że psychologia sportu, a konkretnie przygotowanie mentalne jest w piłce siatkowej niezwykle istotne.

Współczesny trener wie, że psychologia jest ważna

Siatkarz musi być odporny psychicznie i skoncentrowany ponieważ w siatkówce każdy punkt ma istotne znaczenie, a jak wiadomo zdobywa się ich całkiem sporo. Jest się więc narażonym na spory wysiłek emocjonalny. Trzeba być na to przygotowanym. Do tego dochodzi również presja trybun, więc zachowanie spokoju jest kluczowym aspektem do osiągnięcia sukcesu. Jak wiadomo w siatkówce gra się do trzech wygranych setów, dlatego bardzo ważną umiejętnością jest podnoszenie się po niepowodzeniach np. po przegranym secie. Nie warto wówczas go rozpamiętywać, tylko trzeba z pozytywnym nastawieniem myśleć o kolejnej partii. Niezwykle ważna będzie kontrola emocji. Nie można dać się wyprowadzić z równowagi i ulec prowokacjom ze strony kibiców i drużyny przeciwnej. Bardzo ważne wydaje się pozytywne myślenie, które potrafi odprężyć i odrzucić od siebie negatywne emocje. Nauka wiedzy psychologicznej jest bardzo pomocna w sporcie zawodowym.

Układ oddechowy 

Psychologia oferuje materiały dydaktyczne, które są poświęcone technikom relaksacyjnym. Pomaga to w uzyskiwaniu lepszych wyników. Siatkówka to sport, który może powodować spore napięcie dla sportowców. Każdy mecz to spory stres. Nawet dla doświadczonych zawodników. Często pracują oni ze swoim oddechem używając technik uspokajających. Może być to joga lub inna forma medytacji, która pomaga w uspokojeniu umysłu. Ich regularne stosowanie może przyczynić się do poprawy koncentracji i redukcji stresu. A jak wiadomo, powiedzenie „olimpijski spokój” nie wzięło się znikąd.

Młodzi sportowcy już to wiedzą

Kiedyś wiedza była ograniczona i o niektórych aspektach psychologii siatkarz dowiadywał się bardzo późno. Obecnie młodzieżowa akademia siatkówki lub też zespoły juniorskie są uczone o innych aspektach sportu niż czysty trening na boisku. Każdy siatkarski kibic wie, że najważniejszą drużyną w kraju jest reprezentacja Polski. Tam dostają się tylko najlepsi z najlepszych, którzy doskonale opanowali to, jak radzić sobie w trudnych sytuacjach.

Krzysztof
Krzysztof Kwaśny

W świecie sportu odnajduję inspirację i nieustannie poszukuję nowych historii do opowiedzenia. Jako dziennikarz sportowy, z równym zamiłowaniem relacjonuję zmagania piłkarzy, tenisistów czy koszykarzy. Moja pasja pozwala mi tworzyć różnorodne materiały – od błyskawicznych newsów, przez wnikliwe felietony, po szczere wywiady i emocjonujące relacje. Współpracowałem z takimi redakcjami jak: Polsat Sport, To jest boks, Infosport i Łączynaspasja.