Polska koszykówka od wielu dekad nie może nawiązać do dawnych sukcesów na arenie międzynarodowej. Co prawda w 2022 roku nasi reprezentanci zajęli fenomenalne czwarte miejsce na Mistrzostwach Europy, ale w kolejnych latach osiągane przez nich wyniki nie potwierdziły osiągniętego wówczas sukcesu. Jak w związku z tym możemy ocenić system szkolenia młodych zawodników w Polsce?
Jaki powinien być kierunek rozwoju systemu szkolenia młodych koszykarzy w Polsce?
Żeby odbudować wysoki poziom szkolenia obiecujących zawodników w Polsce trzeba spełnić kilka czynników. Jednym z nich jest zapewnienie wysokiego poziomu edukacji dla trenerów, jacy pracują z młodzieżą. Szkoleniowcy powinni cały czas podnosić swoje kwalifikacje. Żeby system działał efektywnie, to niezbędna jest owocna współpraca klubów z Polskim Związkiem Koszykówki. Potrzebni są fachowcy, jacy będą potrafić wyłapać jak najbardziej utalentowanych zawodników i wdrożyć ich do procesu szkoleniowego. Proces treningowy powinien być oparty w dużej mierze na dostosowaniu indywidualnego planu rozwoju młodego zawodnika, jaki jest zależny od jego mocnych i słabych stron. Niezwykle istotna na początkowym etapie jest również współpraca z rodzicami zawodników i edukowanie ich jak wygląda długoletni proces szkoleniowy.
Jakie są główne elementy systemu szkolenia zawodników?
Polski system szkolenia jest złożony i obejmuje kilka etapów oraz inicjatyw wspieranych przez Polski Związek Koszykówki oraz kluby sportowe. Jednym z jego elementów są Szkolne Młodzieżowe Ośrodki Koszykówki. Ich głównym celem jest popularyzacja tego sportu wśród najmłodszych. Początkowy etap szkolenia obejmuje zwykle dzieci pomiędzy 4, a 6 klasą Szkoły Podstawowej. Zajęcia zwykle są darmowe i odbywają się kilka razy w tygodniu. Kontynuacja szkolenia na bardziej zaawansowanym poziomie odbywa się w Koszykarskich Ośrodkach Szkolnego Szkolenia Młodzieży. Przedział wiekowy zwiększa się na zawodników pomiędzy 6, a 8 klasą Szkoły Podstawowej. Treningi odbywają się częściej, a program jest bardziej ustrukturyzowany. Bardzo ważną rolę pełnią profesjonalne kluby sportowe, które biorą na siebie proces szkolenia w wieku juniorskim. Tutaj jest już wszystko sprofesjonalizowane oraz odbywają się regularne rozgrywki. Z kolei Szkoły Mistrzostwa Sportowego to miejsce gdzie zawodnicy prezentujący wysoki poziom sportowy chcą łączyć rozwój sportowy z nauką. Najlepsi z najlepszych trafiają do Młodzieżowych Reprezentacji Polski. Jest to ostatni, a zarazem decydujący etap, jeśli chodzi o przygotowanie ich do rywalizacji na najwyższym międzynarodowym poziomie.
Jak wygląda rodzimy system szkolenia w porównaniu z innymi?
Jeśli chodzi o podobieństwa do innych systemów europejskich, to tam również istnieje pewna piramida szkoleniowa, która polega na tym, że etap szkoleniowy zaczyna się już od najmłodszych poprzez trochę starszych zawodników, aż po etap juniora i krajowych reprezentacji młodzieżowych. Wszędzie związki koszykarskie odgrywają rolę koordynacyjną i to one odpowiadają za rozwój programów szkoleniowych. Natomiast Polska sporo odstaje od najlepszych krajów europejskich, jeśli chodzi o liczbę chętnych do treningów, jak i bazę szkoleniową. Intensywność treningu w polskich klubach jest niewystarczająca, a samym zawodnikom brakuje odpowiedniej etyki pracy. Proces szkoleniowy w Polsce też nie jest jeszcze na najwyższym poziomie i niektóre elementy treningu wprowadzono za późno. W naszym kraju rozwój młodych zawodników spoczywa w dużej mierze na klubach, które nie posiadają odpowiednich zasobów lub strategii długoterminowego rozwoju młodzieży. Dodatkowo najlepsi polscy zawodnicy szybko opuszczają nasz kraj i poszukują lepszych perspektyw poza granicami kraju.
Jakie są perspektywy na poprawę sytuacji w Polsce?
Są realne szanse na to, że system szkolenia młodych koszykarzy w Polsce ulegnie poprawie. Nowe władze Polskiego Związku Koszykówki aktywnie pracują nad poprawą tej sytuacji i nad oczekiwanymi reformami. Planowane jest między innymi zwiększenie zasięgu i intensywności szkolnych programów koszykarskich. Ma nastąpić również wprowadzenie dla młodych adeptów większej ilości zajęć z treningu motorycznego. Dodatkowo kluby ligowe będą otrzymywać wysokie premie finansowe, jeśli często będą korzystać z usług zawodników przed 23 rokiem życia. Dojdzie do tego wzrost opłat za licencje zagranicznych koszykarzy. To wszystko ma sprawić szybszy rozwój młodych talentów. W przygotowaniu są nowe programy szkoleniowe, jakie mają obowiązywać we wszystkich klubach, które się tym zajmują. Szkoleniowcy będą również ciągle się rozwijać i żeby wykonywać swoją dotychczasową pracę niezbędne będzie przejście kolejnych etapów szkoleniowych. Przygotowywane zmiany są z pewnością światełkiem w tunelu, jeśli chodzi o przyszłość rozwoju rodzimej koszykówki.
